Uitleg notariële akte

In de agrarische sector gaat de eigenaar/agrariër er meestal van uit, dat de boerderij inclusief het agrarisch bedrijf door een van zijn kinderen wordt overgenomen. In de huidige tijd is dat niet meer zo vanzelfsprekend, omdat veel landbouwbedrijven geen bestaansrecht meer hebben. Mocht een van de kinderen (de voortzetter) de boerderij toch overnemen, dan wordt bij het bepalen van de koopsom rekening gehouden met het feit, dat het voor de voortzetter mogelijk moet zijn een redelijke exploitatie van de boerderij te behalen.

In de notariële akte van overdracht is het niet ongebruikelijk een bepaling op te nemen, dat bij eventuele verkoop van de boerderij binnen een bepaalde periode (bijvoorbeeld tien jaar), de voortzetter een deel van het verschil tussen de verkoopprijs en de prijs die de voortzetter destijds bij overname heeft betaald, uit te keren aan zijn broers en zusters.

Voor het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden werd begin dit jaar een procedure gevoerd, waarbij de voortzetter binnen twee jaar na de overname kwam te overlijden. Als enig erfgenaam had de voortzetter zijn zoon benoemd, die niet van plan was de exploitatie van de boerderij voort te zetten.
De zoon besloot dan ook de boerderij te verkopen aan derden. Na verkoop weigerde de zoon de winst te delen met de broer van zijn vader, omdat in de bepaling niet was opgenomen, dat bij eventueel overlijden van de vader de verplichting tot deling van de winst ook overgaat op de erfgenaam/rechtsopvolger.

Volgens het gerechtshof is de zoon van de overleden voortzetter gebonden aan deze verplichting op grond van het feit, dat hij rechtsopvolger is onder algemene titel.
Onder algemene titel betekent, dat men goederen heeft verkregen onder andere door erfopvolging. Bij een overlijden volgen de erfgenamen de overledene van rechtswege op in zijn bezittingen, schulden en verplichtingen.
Daarom hoeft dit ook niet expliciet in de bepaling te worden verwoord. Was het juist de bedoeling geweest, dat de verplichting niet overgaat op de rechtsopvolger, dan zal dit ook moeten blijken uit de desbetreffende bepaling in de notariële akte.

In de praktijk blijkt men niet altijd te onderkennen wat de gevolgen zijn van een overeengekomen bepaling. Twijfelt u of wilt u nadere informatie. Maak dan een afspraak met de notaris. Hij is dé deskundige op dit gebied.

Bron: Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, 23 februari 2016, ECLI:NL:GHARL:2016:1392